Joh 6 | GDN | STEP | Ki eweya, ‘Mamanuga God Nu Raurunibu Poragai’ ki marai waunitau ka Iyesu waka kawareya kaburu kawaya Gariri papasi buridere kayawena. (Kaburu ki si daikere ka Taibiriyasi.)

John 6

Iyesu iyapana 5000 bani mibai tagebu

(Mateyu 14:13-21; Maki 6:30-44; Ruki 9:10-17)

1 Ki eweya, ‘Mamanuga God Nu Raurunibu Poragai’ ki marai waunitau ka Iyesu waka kawareya kaburu kawaya Gariri papasi buridere kayawena. (Kaburu ki si daikere ka Taibiriyasi.)

2 E sigira ragidai dai iyatamiyawa ki matakirai ka iyapana ropani kawaya mu mubo yabumugere emupu ki pokere mu karako e ewakumapamawa iwa. 3 Iyesu kwaunai mo yapu manako e tadeyau kabukabuwa ragidai mete ika idiwa. 5 Idiwa da e yabu tapu manako iyapana ropani kawaya e deneya ika umuna-mawa emitapu ki ka e wirawena apunu Piripo sibu, wagubu ke; “Kau badidi wainapiyei, iyapana ropani kawaya urida umunamu ko mu banimaga ki nu bani tepamu tageyamu da mu kupo-moto?” 6 (Iyesu e ewa badidi kwae-wagana ki e kataiya ko e nuwaiya ka Piripo e nuwai notai naigida mena empana wetawetara ki nana ki pokere e yona ki wagubu.)

7 Ko apunu Piripo denai wagubu ke; “Kaiwawoni, iyapana ka ropani kawaya ko bani denai ka kawaya daganani. Nu kaigamu mu banimaga gimarapamu manako iyapana eyaka eyaka bani piripiri tageyamu ki ka bowa madai apunai ida daikere mena (200) ki maraitau wainapakani.”

8 Apunu Piripo inako wagubu ko Iyesu e tadeyau kabukabuwa apunai mosi si ka Enduru (e ka apunu Saimoni si daikere Pita e yowai) ki e ubupu Iyesu sibu, wagubu ke; 9 “Munu mosi yewe bauwena ki e masurai bani buredi ida daikere mena ade menamena apeya ki mete tepupu bauwena. Ko ki ka eba bani kawaya. Iyapana ropani kawaya bani ki kupomoto ka mu eba denemugu-yagisi.”

10 Ko Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai tadebu, wagubu ke; “Iyapana kuduba tademuri da mu dewarepa yau kawareya idiwoto.” Ko iyapana ropani kawaya ika dibimupu idiwa mu paunamugu uratanai mena ka kuduba 5,000 kwaitana.

11 Iyesu bani buredi ki tepupu e Mamai bameya parauwena manako iyapana kuduba bani ki tagebu. E menamena apeya ki mete tepupu inako ade kwaewena manako iyapana kuduba bani ki kupamawa idiwa da matetagubu.

12 Ki eweya ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai tadebu, wagubu ke; “Wi kaiwagi bani pirai ki kuduba kwanapumuri kode rabineya nunumuri ko mo eba kamadumuri.” 13 E inako wagubu ki pokere mu kaimpu bani pirai ki naigida mena kwanapamawa kode rabineya nunumawa da kewowena ka kode ida esida kewowena kerapu apeya (12) ika positagubu. Ko bani kawaya ki kerarai ka bani buredi ida daikere mena ade menamena apeya mete kina ki iyapana kuduba kupampu matetagubu.

14 Iyapana ropani kawaya ika idiwa Iyesu matakira kawaya ki kwaewena emupu ka mu tagubu ke; “Mibai, apunu yau ka Mamanuga God e Bonanai Wainapiyau Wagau Apunai nawanai idiweya ki karako bauwena yau kena.” 15 Mu inako tagubu ko Iyesu e rabineya mena wainapupu da mu e wadamana doko mu kawaimaga watai tamana ki nana wainapamawa ki pokere e ade wirawena e ebo mena kweyau kaya-wena.

Iyesu e kerareya kaburu kawareya kaniyawa

(Mateyu 14:22-33; Maki 6:45-52)

16 Kemora nene ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai sumpu kaburu papateya idiwa. 17 Mu Iyesu nawanai ika idiwa da kemorawena ko e eba bauwena ki pokere mu waka rabineya positagubu manako wiratagubu kaburu ki kawareya natere Kaponiyamu deneya kayatagubu.

18 Mu kaiwa idiwa da nusuru kawaya mo bauwena towawa wirawena waka gipiyawa kaniyawa. 19 Mu bara-tagamawa kaiwa da kaburu paunau ka mu yabu tampu manako Iyesu e kerareya ika kaburu kawareya waka deneya yabadawa ki emupu. Em-pamawa ka mu notamaga kowena kudu ebotau wainapamawa. 20 Ko Iyesu mu tadebu, wagubu ke; “Yau ka nau. Kudu eba wainapiyoi.” 21 Mu e yonai wagubu ki wainamupu ka mu e mamamai kwaetagubu waitamupu waka rabineya posiwena manako ki makeya ka mu garugaru mena kaburu papasi buridere mu kayatagamana tawanai ki bau-tagubu.

Iyapana Iyesu kwaenepamawa

22 Mu ukwampu nawaru puruwena ka iyapana ropani kawaya kaburu papasi daikere idiwa ki Iyesu kwaenei kwaetagamawa. E tadeyau kabukabuwa ragidai ka yomi mu muga mena waka kawareya kayatagubu ki mu emitampu ko Iyesu e eya ka bani kayawena? Mu inako wainapamawa manu kasiwara-tagamawa idiwa. 23 Yomi ka Iyesu bani buredi dai tepupu Mamanuga God bameya parauwena iyapana tagebu ko ki wateya ka tawana Taibiriyasi ragidai karako waka ropani kawaya tempu ika bautagubu. 24 Mu bautagubu Iyesu kowakowaiyoma mete kina kwaene-tamawa da pa mena manako mu iyapana ika idiwa ragidai ki mete waratampu wakamuguma kawareya Iyesu kwaenei natere Kaponiyamu kayatagubu.

Iyesu e ka nu Iyanuga Bani

25 Ika bautagubu ka mu Iyesu banana-mupu manako manumupu, tagubu ke; “Nidiyei Kabukabuwa Apunai, kau gwede mara yewe baunugibi?”

26 Ko Iyesu denai mu tadebu, wagubu ke; “Nau yona mibai wi nidiyani waina-pumuri; Nau yomi bani negebuwani kupampu mateigubu ki pokere wi nau kwaeneni kwaigamawa ko nau matakira kwaesugubuwani emupu ki mibai wi eba sumamupu. 27 Bani kaina kupemei garugaru mena kewowagau ki diriwai eba kwaiwagi ko iya maramara idiwana kaiwana iyai ki bani mena diriwai kwaiwagi. Nau Kunumau Kawapuwani Apunai bani ki wi negeyana ki nana bausugubuwani mibai ka nau Mamai God iya ki wi negeyana ki nana nau winesinibu tonosinibu kawapuwani.”

28 Iyesu inako wagubu manako mu denai e simupu, tagubu ke; “Nu badidi maba kwaigamu da Mamanuga God badidi wagubu ki upi nu makeya makeya kwaigomu?”

29 Ko Iyesu denai mu tadebu, wagubu ke; “Nau Mamai God e nuwaiya ka wi nau mena sumasinimana ki nana. E ki nene nau tonosinibu.”

30 E inako wagubu ko mu denai e ade simupu, tagubu ke; “Takari kawaya nu ripakwarakwaranuguma gwabau iwa wadamawa ki makeya ka mu bani mo si ka ‘mana’ ki kupamawa iwa. Oragai ragidai Mamanuga God e okai mo inako tampu, tagubu ke; ‘Mamanuga God mu Kunuma Bani kupamana ki nana tagebu.’ Kau kiya gwede matakira ki maba mo kwaenuwagi da nu matakira ki empamu manako kau sumaniyamu.”

32 Iyapana ki inako tagubu ko Iyesu denai mu tadebu, wagubu ke; “Nau yona mibai wi nidiyani wainapumuri; Oragai apunai Mosisi e ka Kunuma Bani mibai mu eba tageyawa. Kunuma Bani mibai ki ka nau Mamai God e mena wi negeyau. 33 Bani ki kena ka kunuma were kawapu. Iyapana nima bani ki kupoto ki ka e iya maramara tondana kaniyana ki iyai yadini.”

34 Iyapana yona ki wainamupu ka mu tagubu ke; “Nidiyei Kabukabuwa Apunai, kau bani ki nu negeyana nuwegei ki kau maramara nu negeyowa.”

35 Ko Iyesu mu ade tadebu, wagubu ke; “Nau niya ka iya ki bani. Iyapana nima nau diriwani kwaeyagisi ade nau bamaneya baiyagisi ki ka e wetei eba wainapono. Ade iyapana nima nau sumasiniyoto ki ka e awana gobai eba yogono. 36 Nau ororeya mena nidibuwani kewowena da wi nau emisiniyamu ko wi nau eba sumasiniyamu. 37 Ko iyapana gwedewau nau Mamai uburoto mu notamaga wirapoto da mu nau bamaneya baitagisi, iyapana ki nau eba tagararatamani bo kamaditamani. 38 Nau kunuma were kawapuwani ki ka eba nau naubo nuwaneya ki kwae-sugana ki nana nau bausugubuwani ko nau Tonosinibu Apunai e nuwaiya badidi ki makeya makeya kwaesugana ki nana ka nau bausugubuwani. 39 Nau Tonosinibu Apunai e nuwaiya ka nau iyapana kuduba tegebu ki mo eba wadana kaupana ki nana wagubu. Mara kwauneya ka nau suwagani manako mu kuduba iyatagisi ade kimoto ubumoto. 40 Nau Mamai e nuwaiya ka inako wainapiyau; Iyapana nima e Gubagai nau emisiniyau ade nau sumasiniyau ki ka iya maramara tondana kaniyana iyai ki e yadini. Mara kwauneya ka nau suwagani manako iyapana ki ade kiroto uburoto.”

41 Iyesu wagubu da; ‘Nau ka iya kunuma were kawapuwani ki bani’, e inako wagubu ki pokere Diyu ragidai yona ki wainamupu ki ka mu umunu kawakawaratagamawa, tagamawa ke; 42 “E inai mamai ki nu katainugu. E ka eba kunuma were kawapu ko e ka apunu Diyosepa e gubagai.”

43 Mu inako tagubu ko Iyesu denai mu tadebu wagubu ke; “Wi umunu kawakawara ki kamadumuri. 44 Iyapana asusu nau bamaneya eba baitagisi ko nau Mamai iyapana nima nene yagisi, iyapana ki nau bamaneya baiyagisi. Mara kwauneya ki nau suwagani manako iyapana ki ade iyayagisi kiroto uburoto. 45 Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai naiya oka tamupu, tagubu ke; ‘Mamanuga God iyapana kuduba tadeyono kabukabuwa.’ Oka ki inako wagau ki pokere nau suwagani wainapumuri; Iyapana nima nau Mamai God e kabuwa yonai tapu ki naigida mena wainapiyau e rabineya surau ki ka e nau bamaneya mete baiyagisi. 46 Iyapana kuduba wi paunagau ka mo eyaka mena kwaitana nau Mamai e kiyabui eba empupu. Nau Mamai bameya tondekeya apunai nau niya mena e kiyabui matarau empuwani. 47 Nau yona mibai wi nidiyani wainapumuri; Iyapana nima nau sumasiniyau ki ka iya maramara tondana kaniyana iyai ki e wadubu kewowena. 48 Iya ki bani ka nau. 49 Wi ripakwarakwaraguma mu ka naiya gwabau bani ‘mana’ ki kupamawa iwa ko mu kuduba popotagubu gawarara. 50 Ko iyapana nima kunuma were kawapu ki bani kupoto ki ka e eba poyagisi ko maramara tondono kaniyono. 51 Nau ka kunuma were kawapuwani. Nau ka maramara idiwana kaiwana ki bani. Bani ki nau wi negeyani ki ka nau niya midini kwakwarepuni ki nau iyapana kuduba, madega kauwagau madega posiwagau wi iyaga nene tarani. Iyapana nima bani ki kupoto ki ka e maramara tondono kaniyono.”

52 Diyu ragidai Iyesu yonai wagubu ki wainamupu ka mu notamaga baba-wena mu bonanamaga ragiragi kawaya mubo mubo deni deni tagamawa kasiwara, tagamawa ke; “Apunu yau ka badidi maba nu e midi kwakwarepui kupamana ki nana wagau?”

53 Ko Iyesu denai wagubu ke; “Nau yona mibai wi nidiyani wainapumuri; Wi Kunumau Kawapuwani Apunai nau midini kwakwarepuni eba kupumuri ade nau darani mete eba kubamuri ki ka iya wi rabinagau ka popai. 54 Nima nau midini kwakwarepuni kupoto bo ade nau darani mete kuburoto ki ka iya maramara tondana kaniyana iyai ki e wadubu kewowena manako mara kwauneya ka nau uburani e iyapani da e ade kiroto uburoto. 55 Nau midini kwakwarepuni ki ka bani mibai. Ade nau darani ki ka awana mibai. 56 Iyapana nima nau midini kwakwarepuni kupoto ade nau darani mete kuburoto ki e yo nau ka ewapuru eyaka mena. E nau mete idiwomu ade nau e mete idiwomu. 57 Nau Mamai nau tonosinibu ki e ka maramara tondau ki apunai ki pokere nau mete maramara tondoni. Ko ki maba, iyapana nima nau midini kwakwarepuni kupoto ki ka nau pokanere ka e mete maramara tondono kaniyono. 58 Bani mibai kunuma were kawapu ki ka eba wi ripakwarakwara-guma bani kupamawa ade ewa popo-tagubu ki bani maba. Iyapana nima kunuma bani nau kweyani ki kupoto ki ka e eba poyagisi ko iya maramara tondono kaniyono.”

59 Iyesu natere Kaponiyamu guriguri tawai rabineya yona ki iyapana kuduba kabuwatamiyawa tondawa.

Maramara idiwana kaiwana ki yonai

60 Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai yona ki wainamupu ka mu ropani kawaya dai tagubu ke; “Yona yau ka ragiragi kawaya nu eba wainapamana wainapemei.”

61 Mu mubo mubo inako notapa-mawa ko mu nuwamaga notamaga ki kuduba Iyesu empupu kewowena ki pokere e tadebu, wagubu ke; “Nau midini kwakwarepuni wi kupamana ki nana suwagubuwani ki pokere wi notababa wadumpu ade nau kamadi-sinimana kaigamana wainapiyamu bo? 62 Baganai, ko nau ade suwagani wainapumuri; Nau Kunumau Kawapuwani Apunai ade wirasugani nau naiya tondekeya wataneya ki ade tondoni emisinimuri ki ka wi badidi iwagi? 63 Mamanuga God e eya Keyai ki e mena wi iya negeyau ko wi wiga mena ka kasiyaraga pa mena. Nau yonani nidibuwani ki rabineya ka nau Mamai e eya Keyai ika mete kina. Ki pokere, nau yonani suwagubuwani ki pokaiya ka wi iya wadumuri.”

64 Iyesu ewakumapamawa ragidai mu paunamugu ka iyapana dai e naigida mena eba sumamupu ade mu paunamugu ka aita ewa yogo wagana apunai ki mete kina. Ko ki kuduba ka Iyesu e ororeya mena kataiya ki pokere e mu ade tadebu, wagubu ke; “Nau kataineya da wi dai nau mete eba sumasiniyamu, 65 ki pokere nau naiya mena nidibuwani da iyapana asusu nau bamaneya eba baitagisi ko iyapana gwedewau nau Mamai uburoto mu rabinamaga wirapoto ki mu mena nau bamaneya baitagisi.”

66 Iyesu ewakumapamawa ragidai yona ki wainamupu ka mu ropani kawaya mu midimaga togawena manako wiratagubu mu mubo mubo kayatagubu. 67 Mu ropani kawaya inako kayatagubu ki pokere Iyesu e eya tadeyau kabukabuwa ragidai ida esida kewowena kerapu apeya (12) ki mu mete manutapu, wagubu ke; “Ade wi mete kina nau kamadisinimana kaigamana wainapiyamu bo?”

68 Ko apunu Saimoni si daikere Pita ubupu denai wagubu ke; “Kaiwawoni, nu kau kamadiniyamu ki ka nu bani kaigamu? Nu Iya Negeyana Yonai ki kau mena nu nidiyei. 69 Nu katainugu da Mamanuga God e eya winepupu ade tonopupu apunai tanai bagi kawaya ki kau kiya mena.”

70 Apunu Saimoni inako wagubu, manako Iyesu denai wagubu ke; “Nau iyapana ida esida kewowena kerapu apeya (12) wi winenibuwani, ko nau nidiyani wainapumuri; Wi paunagau apunu eyaka mena ka Berokoi Apunai Seitani e bigabigai.” 71 Iyesu yona ki wagubu ki ka e apunu Saimoni mosi si daikere ka Isikariyoto e gubagai Diyudiyasi ki e nene wagubu. Apunu Diyudiyasi e ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa apunai mosi ko e ka ade Iyesu e yogoi ki wagana apunai.